Nederland
Markeren
Deel
Route
Zaterdagochtend 1 mei 1943. Met een blik op zijn horloge checkt Stanley de tijd: op het moment dat de inktzwarte lucht de gloednieuwe Lancaster optilt, is het exact 0:25 h. Onder hem verdwijnen de gedempte lichten van vliegveld Waddington in de stilte van de nacht en weer weet hij waarom hij aangewezen is als staartschutter van zijn team.
Mijn vierde vlucht en tot nu geen grote problemen, nou ja als ik de vorige vlucht die we moesten afbreken niet meetel dan…
Als puber ontdekt hij al vroeg in de natuur van Middelsex hoezeer de nacht je vriend én je vijand is. Als hij ’s avonds met zijn vrienden Tottenham achter zich laat om wild te spotten, is hij keer op keer de eerste die sporen oppikt. Kennelijk wennen zijn ogen snel aan het donker.
Nu - als 21-jarige in oorlogstijd – is hij blij met zijn scherpe ogen en zijn speurzin die ervoor zorgen dat hij zijn aandacht erbij houdt en kan vertrouwen op zijn reflexen mocht een Duitse nachtjager in zijn schootsveld komen.
In de weekenden met z’n allen naar de Spurs, we hebben ooit gezworen nooit Arsenalsupporter te worden; wat een speling van het lot dat ik nu toch een ‘gunner’ ben.
Achter zijn rug is de rest van de bemanning bezig met navigeren, afstemmen en bijsturen: voor de tweede keer zijn ze op weg naar de oorlogsindustrie in Essen.
Zelf blijft hij gefocust in het donker turen, met name het vlak schuin onder zich: daar zit de dode hoek verstopt. De Luftwaffe weet dat ook. Oudere collega’s hebben gewaarschuwd hoe onverwachts de nachtjagers zullen opduiken en hoe je dan als reactie vanzelf op de vuurknoppen van de mitrailleurs drukt!
Gisteravond heb ik de glazen koepel secuur schoongemaakt, maar toch zitten er insectenspatten in mijn blikveld. Ik weet waar ze zitten, maar toch: komt het stipje niet dichter en dichterbij?
Ze vliegen al een tijd op grote hoogte en de kou gaat in zijn botten zitten. Zijn gedachten dwalen even af naar Rex, de engineer die voorin het toestel de meters checkt. Ze kunnen het goed vinden met elkaar; hun afspraak is om elke vlucht even aan de ander te denken. Boven zijn brits op de legerbasis heeft Stanley een foto van hen beiden opgeprikt. Het geeft hem het idee dat Rex over zijn schouder meekijkt en hem steunt – ook als hij zich eenzaam en opgesloten voelt in de staart van de Lancaster.
De wijzerplaat geeft 03.15 aan, waar zullen we zijn – hebben we de Duitse grens al gepasseerd?
Tussen denken-te-weten en ervaren zitten twee heftige seconden …
tekst Hugo van den Ende
research Stefan Hendriks
Uitgebreid artikel over deze crash in 'Rondom Dalfsen' no. 92 vanaf pagina 12