Verhaal

De verovering van de Oosterhesselerbrug

Nederland

Markeren

Deel

Route

Op weg naar het noorden ontdekten Belgische verkenners van de SAS dat de Oosterhesselerbrug ten zuiden van Oosterhesselen nog heel was. Samen met Poolse militairen werd de brug op 9 april 1945 na een hevige strijd veroverd. De weg naar de bevrijding van Noord-Nederland lag open.

Nadat op 8 april 1945 de Belgische verkenners van de SAS in Coevorden waren aangekomen, startten ze gelijk met verkenningen richting Hoogeveen en richting Emmen. Daarbij stootten ze op de brug over de Verlengde Hoogeveense Vaart, iets ten zuiden van Oosterhesselen. De brug was nog intact.  

De patrouille onder leiding van de Belgische sergeant Jacques Krolikowski verplaatste zich voorzichtig in de richting van de brug, maar liep in een hinderlaag. De mannen rapporteerden de hinderlaag aan het hoofdkwartier. Een mortiersectie kreeg het bevel de Duitse verdedigers, die zich op ongeveer een kilometer van de brug had genesteld, onder vuur te nemen en te verdrijven.  

Toen de eerste Polen, na aankomst in Coevorden, hoorden dat de Oosterhesselerbrug nog intact was, werd een plan voor de volgende dag gemaakt. Grote vraag was of de brug voldoende draagvermogen had voor de dertig ton zware Sherman-tanks. De commandant van de Binnenlandse Strijdkrachten uit Coevorden, Piet Tijsma, werd om raad gevraagd. Hij bracht een ingenieur van Rijkswaterstaat mee, die de suggestie deed de brug na verovering met tramrails te versterken. De Poolse kapitein Charles Radino accepteerde dit plan, regelde het beladen van een platte goederenwagen en gaf opdracht de volgende dag een locomotief van de Eerste Drentsche Stoomtramweg-Maatschappij (EDS) onder stoom te brengen. De Duitse troepen wachtten het echter niet af en bliezen de brug gedeeltelijk op.  

De volgende ochtend – 9 april 1945 – kreeg de Belgische sergeant Jacques Krolikowski het bevel een nieuwe verkenning uit te voeren naar de Oosterhesselerbrug en die zo mogelijk te bezetten. Jeeps reden naar een boerderij op ongeveer vijfhonderd meter afstand van de brug. Omdat het terrein onvoldoende bescherming bood voor voertuigen gingen de Belgen te voet verder. Onder vuur van Duitse mitrailleurs bereikten ze een boswal op driehonderd meter afstand van de brug. Om 10.30 uur kwamen de net gearriveerde Polen hen met gepantserde voertuigen  ondersteunen. De Polen vuurden met alles wat ze tot hun beschikking hadden, met grote gevolgen voor de omgeving. Vijf boerderijen en huizen vlogen  in brand.  

De Duitse verdedigers verlieten hun stellingen en met een stormaanval veroverden de Polen de Oosterhesselerbrug. Direct trokken de Belgen over de vrijwel onbeschadigde brug en namen stellingen in om die te verdedigen.  

Onmiddellijk arriveerde de Poolse genie met het tramkonvooi van de EDS. In anderhalf uur werd de brug versterkt. Een Belgische jeepsectie rukte over de veroverde brug op naar Oosterhesselen en bezette het dorp. Drie jeeps en een motorfiets gingen verder met een verkenning richting Emmen. ’s Avonds reed de eerste Poolse Sherman- tank over de brug. Poolse genietroepen versterkten de volgende dag de brug met een noodbrug.  

Op 10 april zou de opmars van de 1e Poolse Pantserdivisie naar het noorden beginnen. Een grote stroom tanks, kleine gepantserde voertuigen, vrachtwagens en jeeps trok over de brug op naar het noorden.   

 

Belgen onder Pools commando 

In de avond van 9 april waren verschillende onderdelen van de 1e Poolse Pantserdivisie aangekomen in Coevorden. De Polen, onder leiding van luitenant-kolonel Zgorzelski, namen de taken over van de Belgische SAS-eenheid. Die werd onder bevel van de Poolse Generaal Maczek geplaatst. De Belgen werden ‘de ogen en de oren’ van de 1e Poolse Pantserdivisie. Ze hadden naam gemaakt met hun actie bij de Oosterhesselerbrug: die brug betekende een geweldige tijdwinst voor Maczeks divisie. 

Adres

Oosterhesselerweg 20, 7754 RJ Wachtum