Nederland
Markeren
Deel
Route
Na de geslaagde bevrijding van Breda rukken de Polen op in de richting van Moerdijk, het einddoel. Halverwege moeten ze de Mark oversteken. Dan gaat het op dramatische wijze mis.
De oversteek
Op 29 oktober 1944 wordt Breda bevrijd door de 1e Poolse Pantserdivisie van generaal-majoor Stanisław Maczek. Twee dagen later stormen de voorste eenheden naar het noorden op weg naar Moerdijk en de vitale bruggen daar. Maar eerst moeten de Cromwell tanks van de verkenningsafdeling, 10 PSK, de rivier de Mark oversteken. Dat proberen ze bij Nieuwe Veer, pal ten zuiden van Zevenbergen. Uiteraard zijn zowel de gloednieuwe verkeersbrug als de spoorbrug opgeblazen. Besloten wordt om het 8ste Infanteriebataljon, bijgenaamd de ‘Bloedhemden’, in bootjes over te zetten. Op 31 oktober is een klein bruggenhoofd het resultaat. Dat moet nu snel worden uitgebouwd. Maar daar steekt de tegenstander, de 245. Infanterie-Division van luitenant-generaal Sander, een stokje voor.
In het nauw
Al snel volgen de Duitse tegenaanvallen elkaar op. Maar de Polen houden stand. De Duitse reactie is zo fel omdat de weg naar de bruggen bij Moerdijk zo lang mogelijk open moet worden gehouden voor de terugtrekkende troepen. Gedurende de daaropvolgende nacht wordt via drijvende bruggen versterking aangevoerd voor het bruggenhoofd in de vorm van acht Sherman tanks en twee M-10 rupsvoertuigen. Op 1 november lukt het de Polen om het bruggenhoofd wat te vergroten, tenminste totdat de tegenstander de tegenaanval inzet en de Polen opnieuw worden teruggedrongen tot tegen het water.
Terugtocht
De ene na de andere Sherman tank wordt uitgeschakeld en om zes uur ’s avonds valt het besluit het bruggenhoofd op te geven. De Duitsers vuren uit alle macht en de beschieting is de meest intense sinds de strijd in Normandië. Rond middernacht zijn alle Poolse troepen weer terug op de zuidoever. Ze moeten drie Sherman tanks en één M-10 achterlaten op de andere oever. De andere M-10 blijft in het ondiepe water liggen nadar de ponton waarop hij wordt vervoerd, tot zinken is gebracht.
Balans
De strijd is kort, maar buitengewoon fel geweest. De Duitsers hebben tijd gewonnen. Meer ook niet, want twee dagen later steken de Polen over bij Ter Aalst en Oosterhout. Deze oversteek is wel succesvol. Moerdijk valt uiteindelijk op 9 november in Poolse handen.