Biografie

Adam Szczerkowski

Polen

Deel

Adam Szczerkowski werd naar concentratiekamp Buchenwald gestuurd voor "verboden contact met Duitse vrouwen". Hij werd door de SS vermoord tijdens een openbare executie.

Adam Szczerkowski kwam uit Działoszyn in Polen. Kort voor het begin van de oorlog keerde hij met zijn gezin vanuit Frankrijk, waar hij enige tijd als mijnwerker had gewerkt, terug naar zijn vaderland. Eenmaal thuis vocht hij als soldaat in het Poolse leger. Hij werd gevangengenomen en overgebracht naar een krijgsgevangenkamp in Duitsland. Hoewel hij na korte tijd werd vrijgelaten, moest hij wel in Duitsland blijven. Als Poolse dwangarbeider werd hij toegewezen aan een Duitse boer. Vanaf 1940 woonde hij op zijn boerderij in het stadje Hohenleuben in Thüringen. 

Zoals in vele Duitse steden en dorpen woonden daar nog meer Poolse dwangarbeiders. Sommigen van hen, waaronder Adam, brachten hun vrije tijd door met Duitse vrouwen. Dergelijke contacten waren echter streng verboden. De bevolking van Hohenleuben tolereerde deze relaties aanvankelijk echter wel. In juli 1941 werd de groep alsnog aangegeven bij de Gestapo wegens "verboden contact". De vrouwen werden publiekelijk vernederd. Ze werden door de stad gereden op een kar met als opschrift "verrader van het Duitse bloed". Voordat de Gestapo hen arresteerde, knipten lokale NSDAP-functionarissen het haar van de vrouwen af voor een nieuwsgierige menigte op het marktplein. De mannen, waaronder Adam, werden naar concentratiekamp Buchenwald gestuurd. Hij werd gedurende tien maanden gedwongen in een van de zwaarste afdelingen van de steengroeve te werken. 

Op 11 mei 1942 werden Adam en achttien andere Poolse gevangenen door de SS naar het stadje Poppenhausen gebracht. Twee Poolse dwangarbeiders hadden een politieagent dodelijk verwond en waren op de vlucht geslagen. De Gestapo greep deze gebeurtenis aan om ter plekke een bloedig voorbeeld te stellen. Om de Poolse dwangarbeiders in de regio af te schrikken, hingen ze die dag niet alleen een van de daders op, maar ook negentien niet-betrokken Poolse gevangenen uit concentratiekamp Buchenwald. De executie werd een schouwspel. Naast partijfunctionarissen stroomden Duitse mannen en vrouwen als toeschouwers naar de executieplaats. Een aanwezige pastoor noteerde later in zijn parochiekroniek: "Ik haast me! We kwamen nieuwsgierige vrouwen tegen die zich door het bos een weg naar het terrein hadden gebaand en weg werden gestuurd. 'Het is al begonnen!' 'De eersten hangen al!', riepen ze ons brutaal, hardvochtig toe ... Dan zien we de menigte: 500, 700 mensen! Waaronder een aantal vrouwen en meisjes." 

Adam was pas 37 jaar oud. Hij liet een vrouw en drie dochters achter.