The objective for the following day is Loon op Zand. This village is located at an important crossroads and is fiercely defended. Despite heavy shelling, the Desert Rats are unable to capture the village. The task is handed over to the 51st Highland Division, which succeeds in driving the last German troops out of Loon op Zand on October 28. The Highlanders continue their attack throughout the night and reach the outskirts of Kaatsheuvel by morning. Fearing heavy resistance there as well, the village is heavily shelled, resulting in many civilian casualties. When Kaatsheuvel is liberated on October 29, the population is both sad and happy. Two days later, the Highlanders reach their final goal, the Bergsche Maas. After that, the pocket around Heusden still had to be liberated in a separate operation, which finally takes place on November 4 and 5, 1944.

The Netherlands

Scottish soldiers in the Gasthuisstraat. 

Commemoration ceremony Distelberg. 

Scottish Highlanders route in Loon op Zand, Tilburg and Vught

Op zaterdag 4 november 1944 begint de aanval op het gebied tussen het Drongelens Afwateringskanaal en de Maas, Operatie Guy Fawkes. De 51e Highland Divisie zal de oversteek wagen. Hierbij wordt hun aanval ondersteund door veel artillerie, maar ook door tanks. Daarom rijden aan het begin van de middag rijden 48 Sherman tanks van het 1e Northamptonshire Yeomanry naar de Hoge Heide, ten noorden van de Oude Bossche Baan. Op dit open terrein, een kilometer ten oosten van uitspanning De Rustende Jager, worden ze naast elkaar opgesteld. Hun doelen zijn de kerk en watertoren in Vlijmen.Rex Jackson, boordschutter in een tank, beschrijft hoe zenuwslopend zelfs deze betrekkelijk ongevaarlijke klus voor de Yeomen kon zijn: ‘We kregen tweehonderd granaten per Sherman. (…) De granaten moesten worden aangegeven door de chauffeur en mijzelf. (…) Na een paar salvo’s kregen we een weigeraar. De voorgeschreven procedure was nog een keer proberen. Als hij dan weer weigerde, moest de lader het sluitstuk openen en kijken of de slagpin wel had gewerkt – die kon namelijk afgebroken zijn. Zo ja, dan moest je een kwartier wachten, want de granaat kon alsnog afgaan. Maar bij deze gelegenheid moesten we doorgaan met schieten en dus werd elke weigeraar eruit gehaald en aan de chauffeur of mij teruggegeven. (…) Ik pakte zo’n granaat en was doodsbang.’Rex Jackson vervolgt: ‘Stel je het tafereel eens voor: ik met mijn overactieve verbeelding, een pikdonkere nacht, de andere tanks vurend als idioten, waarbij hun mondingsvlammen het hele terrein oplichtten en ik die daar stond met een niet ontplofte granaat terwijl ik me afvroeg wat ik met dat kreng moest. Ik legde hem dan maar voor de tank al was het alleen maar omdat de rest achter de tank lag. (…) Tijdens deze beschieting hadden we drie weigeraars, maar iedere keer was ik net zo bang als bij de eerste. Eén keer was ik met zo’n ding net bij de voorkant van de tank toen die vuurde. Ik dacht dat het kreng in mijn hand was afgegaan!’Uiteindelijk houdt de beschieting op en valt er een korte onwerkelijke stilte. Intussen zijn de Highlanders begonnen met de aanval over het kanaal. Die verloopt voorspoedig. De volgende dag staan ze aan de Bergsche Maas, het einddoel.

Donderend geweld op de stille hei

De 51e Highland Divisie krijgt op 2 november 1944 opdracht om het gebied ten noorden van het Afwateringskanaal van ’s-Hertogenbosch naar Drongelen in te nemen. De operatie, Guy Fawkes, wordt zorgvuldig voorbereid. Eerst moeten de infanteristen het kanaal oversteken in bootjes, daarna zullen er bruggen worden gelegd om zwaarder materieel en versterkingen aan te kunnen voeren. De operatie moet op zaterdag 4 november van start gaan.De voorbereidingen gaan echter niet zonder problemen. In de loop van 3 november arriveren de eerste canvas boten voor het 5e bataljon Black Watch bij het kanaal. Ten noorden van Achterste Distelberg gaat het meteen al mis. Zodra het donker is steken drie Duitsers over in een rubber boot. Ze slagen erin vier boten kapot te steken. Militairen van het naburige bataljon moeten de zaak eigenlijk in de gaten houden, maar ze zijn net te laat. Gelukkig lukt het om op tijd nieuwe exemplaren aan te laten rukken. Het verrassingselement is helaas nu wel verloren gegaan. Dat zal de volgende dag op tragische wijze duidelijk worden.Om 15.00 uur liggen de Black Watch bij Achterste Distelberg verdekt tussen de struiken, klaar om over te steken. Bij Anny’s Hoeve, iets westelijker, ligt het 1e bataljon Gordon Highlanders. Om 16.35 uur begint een zware artilleriebeschieting van de Oostelijke Langstraat. Tien minuten later beginnen twee bataljons links en rechts van het Steegerf met de oversteek. Een half uur later is het de beurt van &nbsp;de Black Watch en de Gordon Highlanders. De Black Watch beleven een hachelijk avontuur. Duitse mitrailleurs openen het vuur en een Panzerfaust (een hand gedragen antitank wapen) raakt de voorste boot. Een aantal Schotten wordt geraakt en uiteindelijk sneuvelen er zes. Ze worden tijdelijk begraven in een veldgraf waar al een kameraad ligt. Daarna gaat de oversteek vlot. Operatie Guy Fawkes is een groot succes en de volgende avond is het hele gebied bevrijd.Op 10 mei 1946 worden de zes Black Watch overgebracht naar het grote oorlogskerkhof bij Bergen op Zoom. De plaatselijke bevolking richt bij Achterste Distelberg een monument op bij de oorspronkelijke locatie en onderhoudt dat ook zelf. Ook is er ieder jaar op 5 november een korte herdenking. Het offer van de Black Watch is niet vergeten in de regio.

Een permanente herinnering

Na een vliegende start bij Schijndel op 23 oktober 1944 zit de opmars van de 51e Highland Divisie richting de Bergsche Maas na twee dagen muurvast. Operatie Colin dreigt te mislukken door slim Duits opereren. Maar op woensdag 26 oktober komt de grote doorbraak. Eenheden &nbsp;van de 7e Armoured Divisie, de beroemde Woestijnratten, bereiken de weg Tilburg-’s-Hertogenbosch en splijten het Duitse front in tweeën. Vanuit Helvoirt bereikt het 1e Bataljon Royal Tanks dezelfde middag nog Udenhout.Langs de weg staan ook paters Kapucijnen. Bij het horen van het goede nieuws hebben ze hun klooster, Bonaventura (nu: Conferentieoord Beukenhof) aan de Capucijnenstraat, verlaten. Ze staan langs de doorgaande weg om de bevrijders toe te juichen. Een Britse oorlogsfotograaf legt het tafereel vast en daarmee meteen een voertuig van een heel bijzondere eenheid.Het gaat namelijk om een M3 White verkenningswagen van het Phantom (Spook) Regiment, duidelijk herkenbaar aan de P op het rechter spatbord. Deze eenheid is in het begin van de oorlog door de Britten opgericht om buiten de gebruikelijke kanalen om onmiddellijk berichten door te kunnen geven aan hogerhand. In een oorlog, waar iedere minuut telt, leveren zij zo vitale informatie. Zo was Phantom de eerste die tijdens de strijd bij Arnhem vanuit het belegerde Oosterbeek berichten van de Britse parachutisten doorgaf. De bemanning van dit voertuig heeft ook gevoel voor humor, want ze hebben het ‘Spooks’ gedoopt. Dit betekent zowel ‘spionnen’ als ‘spoken’, allebei verwijzend naar de mysterieuze functie van de eenheid.

Een bijzondere voertuig 

Op vrijdag 27 oktober vertrekken vroeg in de ochtend groepjes Britse verkenningswagens van het 11th Hussars vanuit Udenhout richting Loon op Zand. Het is de bedoeling dat ze zo snel mogelijk zullen worden gevolgd door de Cromwell tanks van het 8th King’s Royal Irish Hussars. De dag is nog jong en er hangt een dichte ochtendnevel die het zicht bemoeilijkt. Ook het beboste terrein noopt tot voorzichtigheid. De bemanningen van de licht bewapende voertuigen, van het type Dingo, zijn tot het uiterste gespannen. Ze naderen voorzichtig hun doel. Opeens klinkt er een harde knal en schiet een lichtflits uit de struiken: een Duits anti-tank kanon heeft gevuurd. Een granaat treft de voorste Dingo. De chauffeur is op slag dood, de andere twee bemanningsleden springen uit het open voertuig en zoeken dekking. Een tweede verkenningswagen weet te ontsnappen en rijdt snel terug. Overal knetteren Duitse mitrailleurs. De scherpe stank van kruitdamp mengt zich met de ochtendnevel. De aanval op Loon op Zand komt tot stilstand voordat hij goed en wel is begonnen.Brigadegeneraal A.D.R. Wingfield, de commandant van de 22nd Armoured Brigade, is ook al vroeg op, om te zien hoe de aanval verloopt. Net buiten Udenhout ziet hij een groen vaandel langs de kant van de weg. Pal daarnaast zit de staf van het 8th Hussars aan een lange tafel op hun gemak te ontbijten! Wingfield is woedend. De onverwachte Duitse tegenstand&nbsp; is geen reden voor de tankbemanningen om rustig af te wachten. Hij beveelt dat de aanval onmiddellijk moet beginnen, al zakken de tanks in de modder weg. De officieren vliegen alle kanten uit. Binnen een kwartier zijn de tankmotoren gestart en gaan de Hussars op weg.Verderop krijgt Wingfields baas, divisiecommandant generaal-majoor G.L. Verney, op zijn beurt een stevige uitbrander van zijn superieur, luitenant-generaal Sir Neil Ritchie. De commandant van XII Corps is furieus over het aarzelende optreden van de beroemde Woestijnratten. Alle woede ten spijt zal het toch nog twee dagen duren voor Loon op Zand in Britse handen is.

Aanvallen, en wel nu!

Eind 1940 beginnen de Duitsers met de aanleg van een groot munitiecomplex aan de rand van de Loonse en Drunense Duinen, ter hoogte van waar nu het voormalige café De Efteling is gelegen. Dit munitiecomplex, genaamd MASt (Munitions Ausgabe Stelle) 8/VI, dient als opslag van munitie voor de Duitse vliegtuigen op het vliegveld Gilze-Rijen. Omdat het te gevaarlijk is om munitie in de directe omgeving van het vliegveld op te slaan kiezen de Duitsers voor het bosrijke gebied tussen Kaatsheuvel en Loon op Zand. De aanvoer van munitie is gemakkelijk te regelen via de spoorlijn van het zogenaamde Halve Zolenlijntje, dat een station in Waalwijk heeft. Vandaar kan de munitie per vrachtwagen naar de MASt worden vervoerd.&nbsp;Op 4 september 1944 zendt Radio Oranje een toespraak uit van minister-president Pieter Gerbrandy, waarin hij aangeeft dat de geallieerde troepen de Nederlandse grens zijn overgestoken. Later blijkt dit alles een gerucht te zijn. Intussen circuleren er verschillende verhalen dat de geallieerden in aantocht zijn en Nederland bevrijd zal worden van de Duitse bezetter. Op 5 september 1944, later bekend als “Dolle Dinsdag”, viert heel bezet Nederland feest.Bij de militairen die op het MASt-complex verblijven slaat de schrik om het hart. Gealarmeerd door de berichten besluiten zij het munitiecomplex zo snel mogelijk te verlaten. Om te voorkomen dat de overgebleven munitie in handen van de geallieerden valt besluiten ze het complex op te blazen. Voordat ze dat doen, waarschuwen ze de lokale bevolking van Kaatsheuvel en Loon op Zand, zodat deze hun ramen en deuren kunnen beplakken met plakband en tape of open kunnen zetten om glasschade door de ontstane luchtdruk te voorkomen. De ontploffingen van de MASt zijn tot in de verre omtrek zte horen én te zien. Heemkundekring De Ketsheuvel plaatste een informatiepaneel bij het Vredesmonument over de geschiedenis van de MASt. Vanaf daar kan de bezoeker een rondwandeling maken, aangegeven door witte pijltjes, langs enkele restanten, zoals bomkraters, bunkerplaatsen, een latrine, een mitrailleursnest en een loopgraaf.

Een munitiedepot in de bossen

Op zaterdag 28 oktober 1944 is Loon op Zand na zware strijd eindelijk in Schotse handen. Maar de inname heeft te lang geduurd voor de commandant van de 51e Highland Divisie, generaal-majoor Tom Rennie. Erger nog: de Duitse verdedigers zijn ontsnapt naar Kaatsheuvel. Rennie besluit ze geen rust te gunnen. Daarom krijgt het 5e bataljon van de Black Watch opdracht de opmars tijdens de nacht voort te zetten.Nachtelijke aanvallen zijn uitzonderlijk in het Britse leger en weinig populair. De infanterie, de voetsoldaten, moeten het doen zonder enige ondersteuning. Tanks zijn veel te kwetsbaar in het duister en kanonnen kunnen hun doelen niet zien. Het bataljon vertrekt om tien uur uit Loon op Zand. Het wordt een zenuwslopende tocht over de hoofdweg naar Kaatsheuvel. Sluipend en kruipend volgen de Black Watch de hoofdweg, een afstand van amper drie kilometer. Bij het ochtendgloren zijn&nbsp; de Schotten vlakbij De Horst. In het halfduister zien ze twee kanonnen. Al snel arriveert een groep tanks om de infanterie helpen. Na een kort vuurgevecht worden de Duitse kanonnen uitgeschakeld, maar de tegenstand heeft de Schotten aan het twijfelen gebracht.Voorafgaand aan de aanval op Kaatsheuvel zelf door het 5/7e bataljon van de Gordon Highlanders wordt dan ook een korte, maar hevige beschieting uitgevoerd. In een kwartier komen 8.000 granaten terecht in het dorp. De materiële schade is aanzienlijk en er vallen 34 doden onder de bevolking, tientallen raken gewond. De inname van Kaatsheuvel duurt vervolgens de hele middag. Pas als het donker wordt zijn de laatste Duitsers verdwenen.Ook de plaatselijke molen, De Couwenberg, zeshonderd meter van De Horst, raakt zwaar beschadigd; hij diende vermoedelijk als Duitse uitkijkpost. Een V-1 die vlakbij neerstort, geeft op 18 december 1944&nbsp; de genadeklap en verandert de molen in een ruïne. Twee mensen verliezen hierbij het leven. Pas in 1994 is begonnen met het herstel van de molen. Tegenwoordig is het een restaurant. In de muren is de schade door granaatinslag nog te zien.

Hoeveel Duitsers zitten hier eigenlijk? 

Op zondagmiddag 29 oktober rond vier uur is het centrum van Kaatsheuvel ingenomen door het 5/7e bataljon Gordon Highlanders. Zij trekken niet verder dan de hoek Hoofdstraat en Jan de Rooijstraat. Een ander bataljon, het 5e Black Watch, bevrijdt rond datzelfde tijdstip het buurtschap Berndijk en bereikt later de Hoge Zandschel. Het westelijk deel van de Hoofdstraat is die nacht een gevaarlijk niemandsland.De volgende dag wordt de opmars via de Zuidhollandsedijk naar Sprang-Capelle en Waspik vervolgd. In deze laatste plaats stuiten de bevrijders op Duitse weerstand, waarbij de tank van de 21-jarige Delwyn Price onder vuur komt en hij sneuvelt. Daarna wordt hij begraven aan de Zuidhollandsedijk. De 21-jarige Delwyn Price is afkomstig uit Dowlais, Glamorgan, Wales. Het graf van Delwyn Price bevindt zich nog steeds op het kerkhof aan de Zuidhollandsedijk.Ook opmerkelijk aan de Zuidhollandsedijk is de granaatpunt die in de voorgevel van het pand met huisnummer 55 is aangebracht, met daaromheen in witte cijfers 1-11-1944. In die periode woont Jan van Doornik in het huis. Hij werkt als metselaar aan het Missiehuis in Kaatsheuvel. Op 30 oktober 1944 volgt ook de bevrijding van de Zuidhollandsedijk (ook wel Loonschendijk genoemd). Maar de geallieerde opmars stopt bij de Bergsche Maas. Daarmee is de Langstraat weliswaar bevrijd, maar ligt nog in het schootsveld van de Duitsers, aan de andere kant van de Maas. Na de oorlog metselt Jan van Doornik als blijvende herinnering een granaatpunt in hun huis, met daarbij de verkeerde datum van de bevrijding, 1 november 1944. Toch maakt hij met zijn gebaar een blijvende herinnering aan de Tweede Wereldoorlog.

Oorlogsgraf en een onjuiste datum

In de ochtend van zondag 29 oktober is het 5/7e bataljon Gordon Highlanders gereed om via de Tramlaan (nu Van Heeswijkstraat) en de Gasthuisstraat naar het centrum van Kaatsheuvel op te trekken. Het 5e bataljon Black Watch bereidt zich voor bij de zandweg van de Eftelingsestraat om door de bossen (de huidige Efteling), Kinkenpolder en de Hil aan de zuidzijde van het dorp te bevrijden. Generaal-Majoor Rennie, de commandant van de 51st Highland Division, verwacht sterke Duitse tegenstand en geeft daarom opdracht voor een artilleriebeschieting op het dorp. Hij wil niet opnieuw voor verrassingen komen te staan, zoals tijdens de gevechten rond Loon op Zand.&nbsp;De beschieting begint om twee uur ’s middags en is kort, maar hevig. In een kwartier tijd worden 8.000 granaten afgevuurd. De gevolgen zijn verschrikkelijk. In totaal vallen er dertig doden, naast vele zwaargewonden. Het jongste slachtoffer is slechts acht maanden oud. Nog tijdens de beschieting gaan moedige EHBO’ers door de straten om slachtoffers te helpen. Met gevaar voor eigen leven dragen ze de gewonden met brancards naar de Theresiaschool in de Gasthuisstraat, waar het lokale Rode Kruis een noodhospitaal heeft opgezet. Tot laat in de avond werken ze om levens te redden. Later voegen Schotse artsen en verplegers zich bij hen.Na de beschieting verloopt de opmars van de Schotten vlot. Rond vier uur hebben de Gordon Highlanders het centrum van Kaatsheuvel veroverd. De volgende ochtend brengen geallieerde vrachtwagens en ambulances de gewonden eerst naar Oisterwijk en dan naar ziekenhuizen in Boxtel en Eindhoven. Wonder boven wonder blijft de Theresiaschool gespaard tijdens de beschieting. Uit dankbaarheid wordt na de oorlog een terracottategel van Maria van Altijddurende Bijstand naast de voordeur ingemetseld, een stil eerbetoon aan bescherming tijdens het oorlogsgeweld.

Noodhospitaal in oorlogstijd

Op weg naar Arnhem In de ochtend van zondag 17 september 1944 vertrekken 45 zweefvliegtuigen van het type Airspeed Horsa op weg naar Wolfheze bij Arnhem. Een van de toestellen zal daar nooit aankomen. De 28 inzittenden&nbsp; wacht in plaats van strijd aan het front een zenuwslopend avontuur in bezet gebied. Eerste luitenant en gliderpiloot Roland Gerrard ‘Dusty’ Millar herinnert zich later het moment op zondag 17 september waarop het misgaat. ‘De kabel trok strak met een enorme klap tegen de glider en tegelijk knapte het linker touw door de spanning. (…) Dat was het dan. Het sleepvliegtuig verdween met een los stuk kabel achter zich aan. (….) Het hele voorval duurde minder dan een minuut. (…) Op het ruisen van de wind na was het doodstil geworden. We trokken aan de hendel om de kabels los te koppelen (die werkten niet) en zochten vervolgens een geschikte plaats op om te landen.’Geland Millars copiloot, Jimmie Barclay, zet de Airspeed Horsa veilig aan de grond op een aardappelveld anderhalve kilometer ten noorden van De Moer. De groep militairen verzamelt zich in het nabijgelegen bosperceel. Al snel arriveren de eerste burgers om de militairen te verwelkomen. Maar die hebben andere ideeën. ‘Wij wilden daar zo snel mogelijk weg. De glider in brand steken zou alleen maar de aandacht trekken. (…) Deze geweldige ontvangst was erg pijnlijk. Zowel Jimmie als ik probeerden uit te leggen dat ze nog niet bevrijd waren en dat we op de verkeerde plaats waren neergekomen. Iemand riep ‘Moofa’ of zoiets.‘ De Duitsers zijn inderdaad niet ver weg.Op de vlucht De bewaking van het nabijgelegen munitiedepot, Munitions Ausgabe Stelle 8/VI, heeft de glider ook neer zien komen en gaat snel op zoek naar de landingsplek. Intussen zijn de Britten vertrokken, begeleid door twee leden van verzetsgroep André. De hele groep verstopt zich in een hooiberg, 500 meter van de landingsplaats. Ze zijn maar net op tijd. ‘Vijftien Moffen zochten ons. Ze schoten in de richting van het bos. Doorzochten de velden. (…) Het schieten van de Duitsers was nogal dichtbij. (…) Ze staken onze spiksplinternieuwe glider in brand en dat vond ik triest.’ De mannen houden zich schuil tot het donker wordt en vertrekken dan naar de Overdiepse Polder. De groep heeft een lange weg voor de boeg. Die zal via Elshout naar de Kampina bij Boxtel leiden. Pas op 25 oktober kunnen ze de hand schudden van kameraden van het Second Army, vijf weken na de noodlanding.

Voortijdig aan de grond

Door turfafgraving in de 17e en 18e eeuw ontstond er rondom de Loonse en Moerse landbouwgebieden veel stuifzand en dat bedreigde de landbouw in die omgeving. De boeren planten daarop eikenwallen om dat stuifzand van hun grond weg te houden, met succes.In die stuifduinen bouwt een Tilburgse familie in 1943 een kelder voor onder andere de opslag van (gesmokkelde) producten. Deze uit Tilburgse stenen gebouwde kelder krijgt eind 1944 een andere bestemming, die van schuilkelder voor diverse families uit onder andere Kaatsheuvel. De gezinnen wonen oorspronkelijk aan de Marktstraat te Kaatsheuvel, maar door de aanhoudende Duitse beschietingen vanaf de overkant van de Maas besluit men een veiliger onderkomen te zoeken. Soms schuilen er wel twintig personen tegelijk. Er liggen strooien bedden in de kelder en er is een kleine kachel aanwezig. Overdag gaan de kinderen naar school, de ouders naar het werk en ‘s avonds keert iedereen weer terug. Uit de verhalen van een vrouw die lang van deze ruimte gebruik heeft gemaakt&nbsp;als jong meisje, weten we dat het soms een hachelijke onderneming moet zijn geweest. Ook de bar koude winter van ‘44-‘45 helpt niet mee en het is soms echt afzien.&nbsp;De schuilkelder is buitengewoon stevig, hij is geheel van steen, met gewelven en ondersteund door ijzeren balken. De ingang is zodanig gemaakt dat je niet rechtstreeks naar binnen kunt schieten: er zit namelijk een knik in en een stalen deur. Verder ligt hij in een duin ingebouwd en is dus moeilijk te zien. Uit historisch en archeologisch onderzoek blijkt dat er van dit soort schuilkelders meerdere zijn in Nederland. Het unieke van deze is dat hij nog in originele staat is.&nbsp;

Een opslag voor smokkelwaar krijgt een nieuwe bestemming 

Loon op Zand is een sleutelpositie in de nieuwe Duitse verdedigingslijn. Voorafgaand aan de strijd worden inwoners gedwongen schuttersputjes te graven. Duitse troepen blazen tegelijk de bomen op langs de Kasteellaan om zo de weg vanuit het zuiden te versperren. De eerste aanval begint in de ochtend van 27 oktober. Als gevolg van Brits artillerievuur vallen de eerste gewonden, waaronder freule Annette Verheyen die in het kasteel is op het moment dat de granaten inslaan. De Britse aanval loopt al snel vast. Om de patstelling te doorbreken vuren de kanonnen van de 7th Armoured Division, de beroemde Woestijnratten, vervolgens acht uur onafgebroken op het dorp. Ondanks de ongekende orkaan van vuur en staal komen er ‘slechts’ drie inwoners om het leven aangezien de hoge eiken rond het kasteel de meeste granaten opvangen.&nbsp;Het is nu de beurt van de Highlanders om et dorp in te nemen. De commandant van de 51e Highland Divisie, generaal-majoor Tom Rennie, besluit de aanval groots aan te pakken. Eén brigade, 153,&nbsp; ongeveer 3.000 man, zal het dorp frontaal aanvallen terwijl een andere, 152, door de bossen zal oprukken naar het noorden om terugtrekkende verdedigers de pas af te snijden. De aanval wordt voorafgegaan door de gebruikelijke inleidende artilleriebeschieting. Hierbij komt nog een burger om het leven.Het krijgsplan slaagt grotendeels. De frontale aanval vanuit het zuiden is een succes en de meeste Duitse soldaten trekken terug naar Kaatsheuvel. Alleen een klein groepje houdt nog stand op het kerkhof, tot het donker wordt. De brigade in de bossen slaagt er niet in de Duitse terugtocht te blokkeren. In de buurt van de Rustende Jager maken de Schotten wel een Duits voertuig buit. Tot hun verrassing ligt deze vol met appels en Nederlandse sigaren van een prima kwaliteit. De bevrijders hebben hier nog maanden plezier van gehad.

Scottish Highlanders route in Loon op Zand, Tilburg en Vught

Foto's

Locaties en verhalen langs de route