The Germans were able to seize the initiative again and opened a counterattack in late October with well-armed and skilfully led combat units. The British were able to halt the German advance by quickly redeploying troops from other fronts to the battlefield in Limburg. All of Nederweert was finally liberated on 15 November.

The Netherlands

Fallschirmjäger soldiers and a destroyed M4A3 Sherman Tank, 1944

German troops

German Panthers in the Netherlands

Nederweert on the front line for two months 

In tegenstelling tot wat misschien verondersteld wordt, zijn de soldaten die hier begraven liggen op één na niet in de omgeving van Weert of Swartbroek gesneuveld. Ze kwamen om het leven bij operaties in de richting van de Maas gedurende de laatste maanden van 1944. Hun stoffelijke resten zijn naderhand herbegraven in Swartbroek.Er is één uitzondering: de 20-jarige Sidney Thomas Owles. Hij sneuvelde tijdens een vuurgevecht in Swartbroek op 3 oktober 1944 en was het tweede dodelijke geallieerde slachtoffer in de gemeente Weert rond bevrijdingstijd. Het eerste was twee dagen eerder omgekomen. Hij ligt op het Britse kerkhof in Nederweert.Oorspronkelijk lagen de graven op het algemene kerkhof, dichter bij de kerk. Na een briefwisseling tussen De Britse Commonwealth Graves Commission en de gemeente/parochie werd in 1949 besloten om de graven te verplaatsen. Omdat het om meer dan veertig Britse militairen ging, werd bovendien een monument in de vorm van een kruis op het kerkhof opgericht met daarop een zwaard in reliëf: het Cross of SacrificeHet Cross of Sacrifice siert tal van Britse oorlogsbegraafplaatsen. Het werd ontworpen door Sir Reginald Blomfield. Het vrijstaand wit Latijns kruis staat op een achthoekige basis. Aan de voorkant van het kruis is een bronzen zwaard bevestigd.Jaarlijks vindt hier op de eerste zondag na 11 november de dodenherdenking plaats.

Oorlogsgraven van het Gemenebest 

Tijdens de intocht van de Amerikanen en de Britten in Limburg tussen 12 september 1944 en 3 maart 1945 barsten overal spontane bevrijdingsfeesten los. Eindelijk verlost van het gehate Duitse juk en het oorlogsgeweld; eindelijk weer vrij kunnen ademhalen. Wat had men er lang op moeten wachten en wat had men ernaar uitgekeken. De rest van Nederland volgde niet veel later. Op 5 mei 1945 om 8 uur ’s morgens werd de Duitse capitulatie in heel Nederland van kracht. Al die blijdschap over de teruggekregen vrijheid verdiende een uitlaatklep. En dus werden de weken en maanden erna overal in het land bevrijdingsfeesten en bevrijdingsoptochten georganiseerd.Zo ook in Nederweert. Daar werd op 9 juni 1945 het startschot gegeven voor een groots bevrijdingsfeest met optocht dat drie dagen duurde. Elk buurtschap bouwde een of meer feestwagens en droeg zo bij aan de feestvreugde. De carnavaleske inslag van de Limburgers kwam daarbij goed van pas. Sommige deelnemers gingen verkleed als lid van de Koninklijke Familie terwijl anderen de spot dreven met Hitler en zijn nazigespuis. Het vrolijke geheel werd muzikaal opgeluisterd door harmonie St. Joseph.

Bevrijdingsfeest

De Duitse tegenaanval die in de vroege morgen van 27 oktober 1944 losbarstte, was erop gericht om de smalle en kwetsbare geallieerde corridor door Noord-Brabant door te snijden. Die was ontstaan na de geallieerde luchtlandingen bij Arnhem en de verovering van een aantal belangrijke bruggen in Noord-Brabant op de weg ernaartoe (operatie Market Garden).Ruim 20.000 goed bewapende en fanatieke Duitse militairen overrompelden de geallieerde troepen aan het front bij Nederweert, Ospel en Meijel. Voorlopig doel was het nog maar kort tevoren bevrijde Asten. Aanvankelijk profiteerden de aanvallers van enkele belangrijke voordelen. Allereerst bleken de tanks van de 9e Duitse pantserdivisie geschikter voor operaties in de drassige Peelstreek dan de geallieerde. Bovendien leidde de bekwame, ervaren en in tactisch opzicht uitblinkende veldmaarschalk Walter Model het offensief. En dan hadden de Duitsers het voordeel dat ze het moesten opnemen tegen de aangeslagen 7e Amerikaanse pantserdivisie die precies hier op adem lag te komen na de zware en bloedige strijd bij Overloon enkele weken eerder. Ze werden volkomen overrompeld, onder anderen door parachutisten (Fallschirmjäger) die de Noordervaart bij de Hoebenbrug overstaken en de buurtschappen Winnerstraat, Kreijel en Waatskamp tussen Nederweert en Ospel innamen.&nbsp;Een dag later, op 28 oktober, heroverden de Duitsers Ospel. De opmars verliep boven verwachting en maarschalk Model bewoog hemel en aarde om versterkingen te krijgen. Het werd hem geweigerd omdat Hitler volop bezig was met voorbereidingen van het Ardennenoffensief. Toch kwamen de versterking er uiteindelijk, maar niet aan Duitse zijde. Op 29 oktober brachten de Britten een Schotse infanteriedivisie en een tankbrigade uit het zojuist bevrijde Tilburg over naar het front in de Peel. Met steun van de Amerikanen brachten de ze de Duitse opmars tot staan.

Duitse tegenaanval

Nederweert ligt direct ten noorden van de kruising van het kanaal Wessem-Nederweert en de Noordervaart. Die geografische omstandigheid werd in de herfst van 1944 maximaal benut door de Duitse verdedigers en bemoeilijkte een snelle geallieerde opmars.Verkenners van de 3e Britse infanteriedivisie bevrijdden de dorpskern op vrijdag 22 september 1944. Via het gehucht Strateris waren ze de gemeentegrens al een dag eerder gepasseerd. A. Smit had het in zijn dagboek geschreven: “Onze bevrijders komen over de Booldersdijk. Twee tanks zijn gezien: een kleine platte en een met een koepel. Grote opwinding! Tot 5.30 gebeurde er niets bijzonders. Alleen drie vuurpijlen waarop de Moffen hals over kop teruggingen. Om 8.30 korte felle brand: een van de Engelse pantserwagens is stukgeschoten”.De volgende dag ontruimden de Duitsers het dorp en trokken ze zich terug achter de Noordervaart en het kanaal Wessem-Nederweert van waaruit ze Nederweert en omgeving met artillerievuur bestookten. Dat hielden ze twee maanden vol. Pas op 20 november werd het zuidoosten van het gemeentelijk grondgebied (Nederweert-Eind) definitief van Duitsers gezuiverd.

Duitse terugtocht

In september 2010 opende de stichting Luchtoorlog 1939-1945 de permanente expositie. De talrijke items die resteren van vliegtuigcrashes in Nederweert en omstreken vormen de stille getuigen van de luchtoorlog ter plaatse. Die was hier zeer intensief omdat de regio binnen de Kammhuberlinie lag. De linie liep van Denemarken over Oost-Nederland en België naar Zwitserland en was bedoeld om Duitsland door middel van een uitgebreid radar- en alarmsysteem te beschermen tegen geallieerde luchtaanvallen. In verband daarmee was de linie tevens voorzien van talrijke zoeklichten en locaties waar nachtjagers klaarstonden om bij alarm de strijd aan te binden. Gedurende de bezettingsjaren crashten tientallen geallieerde bommenwerpers en Duitse jagers in deze streek. Nog steeds worden restanten van dit oorlogsgeweld gevonden, geconserveerd en bewaard.

Museum Luchtoorlog 1939-1945 

Mariniers van de Britse 1ste Commando Brigade trekken 23 januari 1945 ’s ochtends op naar Maasbracht en Brachterbeek. Er is geen man op straat en het is angstvallig stil. Al snel wordt het centrum van Maasbracht bereikt. Dan besluiten ze door te trekken richting het station en de Vlootbeek. Luttele minuten later breekt de hel los en komen de Britten onder zwaar mortier- en machinegeweer te liggen.De gevreesde parachutisten van de Duitse Kampfgruppe Hübner hebben een paar dagen eerder bij de gevechten om St. Joost een nederlaag geleden en zij hebben zich met degenen die nog kunnen vechten ingegraven achter de Vlootbeek en in de molen verschanst.De mannen van de 45 Royal Marine Commando’s zoeken dekking in het open veld. Ze liggen in de sneeuw het is ijskoud en een aantal mannen zijn gewond.Vanuit de Eerste hulppost ziet de 32-jarige korporaal Henri Eric Harden dat de gewonden niet voor- of achteruit kunnen.Met gevaar voor eigen leven haalt Eric Harden één van de gewonde soldaten uit het veld en raakt daarbij zelf gewond. Daarna gaat hij nog twee keer het veld in om zijn mannen te redden. De redding van luitenant Corey wordt Henri Eric Harden fataal.Eric Harden en zijn gesneuvelde kameraden krijgen een tijdelijk graf in een boomgaard aan de Kloosterstraat in Maasbracht. Na een klein jaar, worden ze overgebracht naar hun definitieve laatste rustplaats, het Britse Militaire oorlogskerkhof in Nederweert.

Nederweert twee maanden in de frontlijn

Foto's

Locaties en verhalen langs de route

Oorlogsgraven van het Gemenebest

Bevrijdingsfeest

Duitse tegenaanval

Duitse terugtocht

Museum Luchtoorlog 1939-1945

Heftige strijd om de Vlootbeek